H Νεφέλη Χατζημηνά μας μυεί στα άδυτα της ψηφιακής αρχιτεκτονικής

Είναι δύο νέοι ταλαντούχοι αρχιτέκτονες, με διαφορετικές καταβολές ο καθένας, που ένωσαν τις δυνάμεις τους στο όνομα της ... αρχιτεκτονικής τέχνης.

Ο λόγος για τη Νεφέλη Χατζημηνά και τον Έρικ Κάρκαμο που βρίσκονται αυτό το καλοκαίρι στη χώρα μας προκειμένου να μυήσουν μέσω σεμιναρίων ψηφιακού σχεδιασμού (στο μουσείο Μπενάκη) στην τέχνη τους, φοιτητές, designers αλλά και λάτρεις της αρχιτεκτονικής.

Με στενές συνεργασίες, όπως αυτή με τονΜπερνάρ Τσουμί (η Νεφέλη Χατζημηνά ήταν η μόνη Ελληνίδα που συμμετείχε στο project του Μουσείου της Ακρόπολης) και με εκθέσεις σε γκαλερί και μουσεία της Νέας Υόρκη (όπως το Guggenheim), στο Λος Άντζελες (Pacific Design Center), στο Ελ Σαλβαδόρ (Center of Architecture) και στην Αθήνα (Μουσείο Μπενάκη), αλλά και διδασκαλίες σε διεθνούς εμβέλειας πανεπιστήμια (όπως το Columbia University, Yale University, UPenn, Pratt Institute NYC, Sci-Arc στο Λος Άντζελες, University of Kentucky, το Angewandte στη Βιέννη και το Lund University στη Σουηδία), οι δύο συνεργάτες ίδρυσαν το 2007 το X|Atelier, μια αρχιτεκτονική πλατφόρμα που βασίζεται στη χρήση πειραματικών τεχνικών σχεδιασμού και τεχνολογιών κατασκευής με δράση στην Ευρώπη, τη Βόρεια και Λατινική Αμερική με βάση το Λος Άντζελες και την Αθήνα.

Στα περσινά τους σεμινάρια στο Μουσείο Μπενάκη είχε σημειωθεί το αδιαχώρητο, οπότε δεν προξενεί καμία εντύπωση και η φετινή κοσμοσυρροή παρά την οικονομική κρίση των καιρών μας.

Η Νεφέλη Χατζημηνά μίλησε στο e-go και μας σύστησε την εξαιρετικά πρωτότυπη δουλειά του X|Atelier...

e-go: Τι ακριβώς είναι αυτό που προτείνετε στα σεμινάριά σας στο Μουσείο Μπενάκη;

Το ::X|Atelier:: διοργανώνει δυο ανεξάρτητα σεμινάρια Αρχιτεκτονικής που εισάγουν τους συμμετέχοντες σε επίκαιρες ακαδημαϊκές συζητήσεις γύρω από την έννοια της 'Μορφής' στην αρχιτεκτονική και στην τέχνη γενικότερα. Οι επιλεχθέντες διδάσκονται να σχεδιάζουν με βάση των πιο εξελιγμένων τεχνικών τρισδιάστατου ψηφιακού σχεδιασμού και να δημιουργούν μέσω των πιο σύγχρονων τεχνολογιών παραγωγής. Το Omni(progra)chromatic by X|A τελεί υπό την αιγίδα του Μουσείου Μπενάκη, του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Είναι μια ευκαιρία για νέους αρχιτέκτονες, φοιτητές αρχιτεκτονικής και τέχνης, designers και καλλιτέχνες.

Στόχος μας είναι να επεξεργαστούμε εν δυνάμει αρχιτεκτονικές εκφράσεις γύρω από την έννοια της Μορφής μέσω υπολογιστή. Το ψηφιακό πρόγραμμα που χρησιμοποιείται είναι της Autodesk και λέγεται MAYA. Στο σεμινάριο οι συμμετέχοντες θα επικεντρωθούν σην επεξεργασία της ψηφιακής μορφής με βάση τις πιο σύγχρονες τεχνικές σχεδιασμού. Η όλη διαδικασία ακολουθεί θεωρητικές λογικές απόδοσης της μορφής και μελετά την έννοια της συναρμολόγησης μερών ενός μορφικού συστήματος κατά ακρίβεια, ως ύστατη συνθήκη σχεδιασμού.

Πρόκειται για μια πρoσέγγιση πάνω στην αρχιτεκτονική σκέψη που βασίζεται στη χρήση πολυεπίπεδων τεχνικών σχεδιασμού και διαδικασιών παραγωγής με τρόπο που να επιτρέπουν τον έλεγχο πάνω σε έξυπνες γεωμετρίες, στην εξακρίβωση των μερών ενός μορφικού συστήματος και στην ταξονομία της συμπεριφορά του με στόχο την κατανόηση της σύγχρονης αρχιτεκτονικής παγκόσμιας ατζέντας. Θα επικεντρωθούμε ταυτόχρονα στη διαπραγμάτευση της έννοιας 'Τοπολογίας' έναντι 'Τυπολογίας', σε ασυνήθιστα αρχιτεκτονικά γένη και είδη μέσα σε χωρικές συνθήκες και επιφάνειες που αναδεικνύονται μέσα από εν δυνάμει συναρμολόγηση μερών.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο σκέψης, η δουλειά θα μεταφραστεί σε σχεδιασμό και παραγωγή εικόνων, video και φυσικών μακετών. Κάθε συμμετέχων θα λειτουργήσει με βάση την ειδικότητα και τα ενδιαφέροντά του, ώστε να συνθέσει το δικό του πρότζεκτ και να εκφράσει τον προσωπικό του πειραματισμό κάτω από την ίδια θεωρητική και πρακτική αρχιτεκτονική προσέγγιση που επιχειρείται από αυτά τα σεμινάρια.

e-go: Τα σεμινάρια που διοργανώνετε υπό την αιγίδα του μουσείου Μπενάκη είναι κάτι που επαναλαμβάνετε και φέτος. Ποιά είναι τα οφέλη για κάποιον που συμμετέχει σε αυτή τη διοργάνωσης;

Το όφελος κάποιου που συμμετέχει στα Χ|Α Workshops είναι κατάρχάς η πολύτιμη εμπειρία που κερδίζει πάνω στον τρισδιάστατο σχεδιασμό ως συνθετικό-σχεδιαστικό εργαλείο και όχι μόνο ως μέσω αναπαράστασης του χώρου. Διδάσκουμε ένα συγκεκριμένο τρόπο αρχιτεκτονικής σκέψης με πολύ ενδιαφέρον θεωρητικό υπόβαθρο, στηριζόμενοι στις πιο σύγχρονες τεχνικές σχεδιασμού και με βάση τις πιο εξελιγμένες τεχνολογίες κατασκευής. Παράλληλα οι συμμετέχοντες έρχονται σε επαφή με διδάσκοντες που έχουν εμπειρία από μεγάλα αρχιτεκτονικά γραφεία της Αμερικής, όπως του Μπερνάρ Τσουμή και τα σημαντικότερα πανεπιστήμια της Αμερικής, όπως το Columbia της Νέας Υόρκης και το Yale. Στο τέλος κάθε σεμιναρίου οργανώνεται εκδήλωση κατά την οποία οι εργασίες κρίνονται απο διεθνούς φήμης αρχιτέκτονες, όπως ο επίτημος καλεσμένος μας φέτος κ. Ηλίας Ζέγγελης. Οι εργασίες των συμμετεχόντων παρουσιάζονται σε επίσημη έκθεση στο μουσείο Μπενάκη και θα δημοσιευτούν τόσο ψηφιακά όσο και σε μορφή βιβλίου σε ελληνικά και ξένα μέσα.

Τα Χ|Α Workshops είναι σεμινάρια ψηφιακού σχεδιασμού και τελούνται υπό την αιγίδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Είναι μια ιδέα που έχει ξεκινήσει απο τη δραστηριότητά μας στη Σουηδία, όπου διδάσκουμε κάθε χρόνο σεμινάρια αρχιτεκτονικής στο πανεπιστήμιο του Lund. Πριν δύο χρόνια οργανώσαμε το πρώτο σεμινάριο αρχιτεκτονικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Φέτος διδάξαμε ένα σεμινάριο στο μεταπτυχιακό τμήμα της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ. Μέσα από όλη αυτή την εμπειρία ξεκίνησε και η ιδέα των σεμιναρίων υπό την αιγίδα του μουσείου Μπενάκη.

Είναι ένα εγχείρημα που ξεκίνησε το περσινό καλοκαίρι με πολύ μεγάλη επιτυχία και ζήτηση τόσο από φοιτητές όσο και από επαγγελματίες αρχιτέκτονες και σχεδιαστές. Λόγω των υπεράριθμων αριθμών αιτήσεων χρειάζεται να επιλέξουμε με βάση πορτφόλιο και βιογραφικό τους κατάλληλους υποψηφίους καθώς θέλουμε να κρατάμε τον αριθμό της ομάδας εργασίας χαμηλό για να μπορούμε να ελέγξουμε την ποιότητα της δουλειάς και το αποτέλεσμα.

e-go: Οι δημιουργίες σας φαντάζουν περισσότερο σαν πίνακες ζωγραφικής και εγκαταστάσεις/Installation. Eίναι εφικτές σε ρεαλιστικό επίπεδο; Θα μπορούσαμε δηλαδή να τις βρούμε μέσα σ΄ ένα σπίτι;

Ναι, είναι εφικτές σε ρεαλιστικό επίπεδο μέσω ψηφιακών τεχνολογιών κατασκευής ή ακόμα και συμβατικών μέσων παραγωγής. Σε πολλές από τις εκθέσεις μας σε γκαλερi του εξωτερικού παρουσιάζουμε τόσο τα στάδια σύλληψης, δηλαδή τρισδιάστατα σχέδια και βίντεο, όσο και κατασκευασμένα κομμάτια από υψηλής πυκνότητας αφρολέξ ή από ξύλο. Σύνηθως τέτοιου είδους μορφικά εγχειρήματα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος όταν αναφέρονται σε έργα μικρής κλίμακας, εσωτερικού χώρου, έπιπλο, ρούχο, κόσμημα, μικροαντικείμενα. Αλλά το στοίχημά μας πρέπει να είναι η υλοποίηση κάποιου πρότζεκτ μεγάλης κλίμακας όπως ένα κτίριο ή και μία πόλη.

Είναι σημαντικό να εξηγησουμε ότι υπάρχουν πολλά στάδια σύλληψης μίας ιδέας. Ένας αρχιτέκτονας ξεκινάει από μια αφηρημένη ιδέα και καλείται να φέρει εις πέρας τη σκέψη του σε επίπεδο υλοποίησης. Πρόκειται για μια διαδικασία πολύ ενδιαφέρουσα κατα την οποία πολλοί παράγοντες την αλλάζουν και τη διαμορφώνουν.

Ο δημιουργός έρχεται αντιμέτωπος με το όραμά του, με τα μέσα σχεδιασμού και τις τεχνολογίες κατασκευής που διαθέτει για να το υλοποιήσει. Οι δημιουργίες μας στο στάδιο του σχεδιασμού ίσως να φαντάζουν μη υλοποιήσιμες, αλλά το μέσo και ο τρόπος σχεδιασμού που στηρίζεται στην ψηφιακή τεχνική έχει άμεση ανταπόκριση και συνεργασία με την ψηφιακή τεχνολογία παραγωγής και κατασκευής. Άρα δεν υπάρχει αμφιβολία για το κατά πόσο είναι κατασκευάσιμες οι 'εικόνες' που περιγράφουν αρχιτεκτονικές ιδέες τέτοιου ύφους. Σίγουρα το στάδιο κατασκευής μιας εικόνας που φαντάζει 'ζωγραφιά' χρειάζεται άλλου επιπέδου επεξεργασία στο σχεδιασμό της επεξεργάσιμης μορφής και αυτό είναι κάτι που λαμβάνει χώρα με βάση τα μέσα κατασκευής που διαθέτει κάποιος κάθε φορά. Όταν η δουλειά μας φτάνει σε επίπεδο κατασκευής ακολουθούμε τη μέθοδο χρήσης ψηφιακών 'πρωτοτύπων'. Αφού επιλέξουμε το υλικό κατασκευής προχωράμε σε χρήση ψηφιακών μέσων κατασκευής, κυρίως χρήση 3d milling CNC για την κατασκευή καλουπιών ή κατασκευαστικών τομών.

e-go: Γιατί έχεις επιλέξει ως επαγγελματική βάση σου την Αμερική; Υπάρχουν περισσότερες προσλαμβάνουσες; Περισσότερες ευκαιρίες;

Ο λόγος που δραστηριοποιούμαστε στην Αμερική είναι γιατί ο χώρος και η αντίληψη των πραγμάτων σε ορισμένα πανεπιστήμια και σε συγκεκριμένα γραφεία επιτρέπουν περαιτέρω έρευνα πάνω στην επεξεργασία της αρχιτεκτονικής μορφής, ένα θέμα στο οποίο έχουμε αρχίσει να ειδικευόμαστε. Τόσο εγώ όσο και ο συνεργάτης μου Έρικ Κάρκαμο σπουδάσαμε στη Νέα Υόρκη στο πανεπιστήμιο Κολούμπια και έχουμε δουλέψει για σημαντικά γραφεία, όπως το γραφείο του Μπερναρ Τσουμή και των Asymptote Architecture στη Νέα Υόρκη.

Έχοντας τέτοιου επιπέδου εμπειρίες και συγκεκριμένης ποιότητας εναύσματα είναι αναμενόμενο οι αναζητήσεις μας να βρίσκουν έδαφος για περαιτέρω εξερεύνηση στο ίδιο περιβάλλον όπου 'εκπαιδευτήκαμε'. Δεν θα έλεγα ότι στην Αμερική αντιμετωπίζουμε μια ιδανική κατάσταση. Υπάρχουν πολλές δυσκολίες τόσο σε ακαδημαικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Αλλά οι πιθανότητες να καταφέρεις αυτό το οποίο πιστεύεις είναι μεγαλύτερες, ειδικά στο Λος Άντζελες όπου είναι μια πόλη πρωτοποριακή στο χώρο του design.

e-go: Μπορεί ένας νέος αρχιτέκτονας να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα στην Ελλάδα του σήμερα;

Εξαρτάται τα όνειρα.. Πιστεύω πως ναι μπορεί. Αρκεί να υπάρχει έντονη αφοσίωση στα πιστέυω του και προσηλυτισμός σε μία ξεκάθαρη αρχιτεκτονική agenda. Πάντα υπάρχει ο παράγοντας τύχη, αλλά πρέπει και να την προκαλείς. Εάν κάποιος επιδιώξει να κινείται γύρω απο ανθρώπους σχετικούς με αυτό που οραματίζεται να δημιουργήσει κάποια στιγμή μέσω της συνεργασίας δίνεται η ευκαιρία της μεγάλης στιγμής. Της στιγμής δηλαδή που φτάνεις να δημιούργεις το όραμά σου κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Επιτρέψτε μου να πω με μεγάλη σιγουρία ότι τα καλύτερα project είναι αυτά με το χαμηλότερο budget. Η Έλλαδα διαθέτει άριστα μυαλά τόσο στον αρχιτεκτονικό χώρο όσο και στην κατασκευαστική εξειδίκευση. Πολλοί παράγοντες λειτουργούν επιβραδυντικά διότι κάποια δεδομένα που συναντάς στο εξωτερικό εδώ εκλείπουν, αλλά πιστεύω ότι με την κατάλληλη πειθαρχία στην Έλλαδα όλα γίνονται.

Γεωργία Οικονόμου

Info:

Omni(progra)chromatic by X|Atelier

Από τις 17 εώς τις 31 ΙΟΥΛΙΟΥ, 2012 στο ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ της οδού Πειραιώς 138

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΓΓΡΑΦΗΣ με email στο workshop@xatelier.com

Για περισσότερες πληροφορίες www.xatelier.com/workshop

Κόστος παρακολούθησης: 550 ευρώ.

Πηγη