Ανάκτορα, λαός και καρμανιόλες: η Γαλλική Επανάσταση στο σινεμά

Στις 14 Ιουλίου, ο γαλλικός ουρανός γεμίζει πυροτεχνήματα και η Γαλλική Επανάσταση γιορτάζεται με όλες τις τιμές που της αρμόζουν. Εκδίκηση της αστικής τάξης, τεράστιο λουτρό αίματος ή ληξιαρχική πράξη γέννησης του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού; Ό,τι κι αν κρυβόταν πίσω από το πασίγνωστο επαναστατικό σλόγκαν «Ελευθερία-Ισότης-Αδελφότης», ο κινηματογράφος το τίμησε ουκ ολίγες φορές.

Με αφορμή την εθνική επέτειο της Γαλλίας, ιδού μερικές από τις πιο επαναστατικές, ή τουλάχιστον τις λιγότερο αναμενόμενες ταινίες.

Danton, του Αντρέι Βάιντα (1982)

Allons enfants: Ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ στον ρόλο του Δαντόν και ο Βόιτσεκ Πζόνιακ ως Ροβεσπιέρος, σε ένα ερμηνευτικό τετ α τετ βαρέων βαρών με φόντο την μετεπαναστατική Γαλλία.
Δείκτης επαναστατικότητας: Ο Βάιντα εμμένει στην διαβόητη περίοδο της Τρομοκρατίας που ξέσπασε μετά την Επανάσταση, κλείνοντας το μάτι στις αντίστοιχες εκτροπές της Σοβιετικής Ένωσης. Οι λάτρεις της Ιστορίας θα βρουν πολύ ψωμί για μελέτη.

Μαρία Αντουανέτα, της Σοφία Κόπολα (2007)

Allons enfants: Η Κίρστεν Ντανστ φορά τα φανταχτερά κοστούμια της βασίλισσας που κατέληξε στη γκιλοτίνα, μόνο που εδώ την απασχολεί κυρίως η κακία του παλατιού και η καταπιεσμένη της λίμπιντο. Δύσκολη η ζωή για τις βασίλισσες.
Δείκτης επαναστατικότητας: Αμφίβολος, εκτός αν κάποιος θέλει να το πάρει ως σχόλιο γύρω από την ομφαλοσκόπηση της, κλεισμένης σε ένα χρυσό κλουβί, εξουσίας – λέμε τώρα. Κατά τ'άλλα, η Σοφία Κόπολα ασχολείται κυρίως με το ποπ σάουντρακ και τη μετατροπή του δωματίου της βασίλισσας σε κουκλόσπιτο.

La Marseillaise, του Ζαν Ρενουάρ (1937)

Allons enfants: Η κατάληψη της Βαστίλλης διαδίδεται ως χαρμόσυνο νέο σε όλη την γαλλική επικράτεια, ξεσηκώνοντας μια ομάδα απλών λαϊκών επαναστατών στη Μασσαλία.
Δείκτης επαναστατικότητας: Στρατευμένος στους αγώνες του γαλλικού κομουνιστικού κόμματος, ο μεγάλος Ζαν Ρενουάρ θα παρουσιάσει μια ταινία «για τον λαό, από τον λαό». Μέσα από διάφορα επεισόδια, η ταινία συγκεντρώνει σπουδαίους ηθοποιούς της εποχής για να χτίσει ένα ιστορικό μωσαϊκό πλούσιο μεν, ξεκάθαρα προπαγανδιστικό δε.

History of the World, Part I, του Μελ Μπρουκς (1981)

Allons enfants: Η Γαλλική Επανάσταση ως τελευταίο κεφάλαιο μιας α λα Μελ Μπρουκς Ιστορίας της Ανθρωπότητας, που ξεκινά από τον άνθρωπο των σπηλαίων και κάνει στάσεις στην Παλαιά Διαθήκη, την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και την Ιερά Εξέταση.
Δείκτης επαναστατικότητας: Όπως το πάρει κανείς. Αφού έχει υποδυθεί στην ίδια ταινία από τον Μωϋσή μέχρι έναν Ρωμαίο φιλόσοφο ονόματι Κόμικους, ο Μελ Μπρουκς στο τελευταίο μέρος μεταμορφώνεται σε βασιλιά Λουδοβίκο και μπλέκει σε απανωτές φαρσικές υπερβολές. Πάντως, το ραπ κομμάτι “It's good to be the king” είναι από μόνο του λόγος για να δεις την ταινία.

1789, της Αριάν Μνουσκίν (1974)

Allons enfants: Κινηματογράφηση του ομώνυμου θεατρικού θέαματος που παρουσίασε η Αριάν Μνουσκίν με την ομάδα της, το ιστορικό «Θέατρο του Ήλιου».
Δείκτης επαναστατικότητας: Υπαρκτός και ουσιαστικότατος, αφού η ομάδα της Μνουσκίν παρουσιάζει τις διεργασίες της Επανάστασης σε ένα θέαμα εξαιρετικά σύνθετο, πυκνό και ενδεχομένως «βαρύ» για πολλούς, που προχωρά σε κάθε περίπτωση πέρα από τους κοινούς τόπους ενός ιστορικού βιβλίου. Στις χρυσές σελίδες της ιστορίας του θεάτρου, και ευτυχώς με μια κινηματογράφηση αντάξιά του.

Les Adieux a la Reine, του Μπενουά Ζακό (2011)

Allons enfants: Παραμονές της Επανάστασης, η Μαρία Αντουανέτα και η πιστή της ακόλουθος ζουν τις τελευταίες μέρες τρυφερότητας.
Δείκτης επαναστατικότητας: Ό,τι δεν είχε καταφέρει η Κόπολα με την «Μαρία Αντουανέτα» της, το καταφέρνει ο Μπενουά Ζακό. Κομψό, αισθησιακό και άψογα ενορχηστρωμένο, το βλέμμα του Ζακό στις τελευταίες μέρες του Παλιού Κόσμου απέχει τόσο από την αρτηριοσκλήρωση του συνήθους φιλμ εποχής, που μπορείς να το απολαύσεις ως έναν πάντα επίκαιρο μύθο.

Πηγη